APA-richtlijnen
voor literatuurverwijzingen
Wanneer
je een tekst schrijft wordt van je verwacht dat je de inzichten en
onderzoeksbevindingen uit de vakliteratuur weergeeft en
becommentarieert. Het is daarbij van groot belang dat je nauwkeurig
aangeeft welke bronnen je gebruikt hebt. Daarmee geef je de
aangehaalde auteurs de eer die hen toekomt, en maak je het de lezer
mogelijk de juistheid van je beweringen na te gaan.
Een
systeem voor bronvermelding dat in de Psychologie en in de Sociale
Wetenschappen veel wordt gebruikt is dat van de American
Psychological Association (APA). Volgens dit systeem wordt in de
tekst verwezen naar een bron met auteur en jaartal. In een
literatuurlijst aan het eind van de tekst worden beschrijvingen
(referenties) opgenomen van alle publicaties die genoemd zijn.
Vermeld
bij het introduceren van informatie uit de literatuur direct de bron,
zodat duidelijk is waarop je beweringen gebaseerd zijn. Bouw de tekst
zó op, dat je de bron niet steeds opnieuw hoeft te noemen. Dit
geeft een onrustig tekstbeeld en verstoort de lijn van je betoog. Je
verwijst in de tekst met
auteur(s)n(a)am(en)
en jaartal. Hoe een verwijzing er precies uitziet is afhankelijk van
de zinsconstructie. Voorbeelden van correcte verwijzingen vind je
hieronder.
Auteursnaam
in de tekst genoemd
Het jaar van publicatie wordt
tussen ronde haken vermeld. Indien de auteursnaam voorvoegsels bevat
wordt het eerste voorvoegsel met een hoofdletter geschreven.
Auteursnaam
niet in de tekst genoemd
Auteursnaam en jaartal,
gescheiden door een komma, worden tussen ronde haken vermeld.
Uit |
Wanneer
een publicatie twee auteurs heeft, noem je bij iedere verwijzing
beide auteurs.
► Noem
je de auteurs in de lopende tekst, dan wordt ‘en’ of
‘and’ gebruikt.
Verbeem |
► Staan
de namen in ronde haken, dan wordt een &-teken gebruikt.
In |
► Bij
een publicatie met drie, vier of vijf auteurs noem je bij de eerste
verwijzing alle auteursnamen, gescheiden door een komma. Vóór
de laatste naam komt een &-teken.
Grier, |
In
het Nederlands vervalt in de lopende tekst de komma vóór
de laatste auteursnaam.
Grier, |
► Bij
de volgende verwijzingen noem je alleen de naam van de eerste auteur,
gevolgd door ‘et al.’ (staat voor het Latijnse ‘et
alii’: en anderen).
An |
► Bij
6 of meer auteurs gebruik je al bij de eerste verwijzing ‘et
al.’.
Verwijs
je naar meerdere publicaties, dan worden deze gescheiden door een
punt-komma. De
publicaties worden alfabetisch gerangschikt op de eerste auteur.
Several |
Meerdere
publicaties van dezelfde auteur
Vermeld
de jaartallen, gescheiden door een komma. De oudste
publicaties worden het eerst genoemd. Bij publicaties die stammen uit
hetzelfde jaar worden letters toegevoegd aan het jaartal. De oudste
publicatie krijgt de toevoeging ‘a’, etc.
Several |
Publicaties
met een organisatie als auteur
Wanneer een publicatie
op naam staat van een organisatie, wordt gesproken van een
corporatieve of institutionele auteur.
Je
vermeldt de volledige naam van de organisatie.
In |
Je
mag ook bekende afkortingen van organisaties gebruiken. De afkorting
moet dan bij de eerste verwijzing vermeld worden, tussen vierkante
haken.
Het |
Bij
de volgende verwijzing mag je volstaan met de afkorting.
Indien
de auteur van een publicatie niet bekend is (denk aan een
woordenboek, een internetbron of een krantenartikel) wordt in de
tekst verwezen met de eerste woorden van de titel, (of de hele titel
als deze kort is). De titels van artikelen krijgen aanhalingstekens,
de titels van boeken worden gecursiveerd.
(Webster’s |
Persoonlijke
communicatie (brieven, e-mail, interviews, (telefoon)gesprekken)
Je
vermeldt initialen en achternaam en een zo exact mogelijke datum. Let
op het verschil tussen het Engels en het Nederlands m.b.t. de
aanduiding van de datum.
K. J. |
Persoonlijke
communicatie wordt niet opgenomen in de literatuurlijst.
Indien
mogelijk moet je een publicatie zelf raadplegen en daarnaar
verwijzen. Soms heb je echter kennis genomen van het werk van een
auteur via een andere bron en is het niet mogelijk om de
oorspronkelijke publicatie te achterhalen. In dat geval mag je
indirect verwijzen. Beperk indirecte verwijzingen echter tot een
minimum!
Peskers |
Let
op het verschil tussen een Engels- en Nederlandstalige indirecte
verwijzing.
In
de literatuurlijst neem je alleen de publicatie op die je zelf hebt
geraadpleegd, in dit geval dus Jones.
Bij
citaten volgt de paginavermelding direct na het citaat. Op
welke plaats de auteursnaam en het jaar van publicatie staat hangt af
van de zinsconstructie.
Korte
citaten (minder dan 40 woorden)
Deze
worden tussen dubbele aanhalingstekens geplaatst.
Bell but He but |
Lange
citaten (vanaf 40 woorden)
Deze
worden ‘vrijstaand’ en ingesprongen (5 spaties) in
blokcitaat gezet, zonder aanhalingstekens. Let op: in lange citaten
komt de paginavermelding ná de punt.
The this |
Toegestane
veranderingen aan citaten
Je
mag een citaat nooit letterlijk vertalen. Het is wel toegestaan:
-
de
eerste letter van een citaat te veranderen in een hoofdletter of een
kleine letter;
-
leestekens
aan het eind van een zin te veranderen;
-
stukken
uit citaten weg te laten door in plaats van het weggelaten gedeelte
drie (in een zin) of vier (tussen zinnen) punten te zetten;
-
om
syntactische redenen tekst toe te voegen (tussen vierkante haken).
Daaruit |
Alle
verwijzingen die je in de tekst maakt moeten terug te vinden zijn in
een literatuurlijst met bibliografische beschrijvingen. Dit zijn
beschrijvingen die essentiële (niet-inhoudelijke) gegevens
bevatten over publicaties, zoals titel, auteur en jaar van uitgave.
Uitzondering
op deze regel is persoonlijke communicatie. Deze
informatie is voor derden niet toegankelijk en wordt dus niet
opgenomen in de literatuurlijst. Ook verwijzingen naar websites als
geheel komen niet terug in de literatuurlijst.
Voor
alle duidelijkheid: er mogen géén publicaties in de
literatuurlijst staan die je wel hebt geraadpleegd, maar die je niet
genoemd hebt in de tekst!
Volgorde
van de beschrijvingen
-
De
beschrijvingen van de publicaties staan in alfabetische volgorde,
naar achternaam van de eerste auteur.
-
Alfabetiseer
letter voor letter, waarbij geldt: ‘niets komt vóór
iets’. Dit betekent dat Brown, J. R. voorafgaat aan Browning,
A. R..
-
Alfabetiseer
de ‘vaste’ voorvoegsels M’, Mc’ en Mac
letterlijk. MacArthur gaat vooraf aan McAllister, MacNeil gaat vooraf
aan M’Carthy.
-
Bij
auteursnamen met losstaande voorvoegsels (bijvoorbeeld: A. van der
Meijden) wordt uitgegaan van de regels in het land van herkomst. Dit
betekent dat een Nederlandse auteur in de literatuurlijst wordt
opgenomen als 'Meijden, A. van der'. In België en in het Engelse
taalgebied is het echter gebruikelijk te alfabetiseren op het eerste
voorvoegsel: 'Van der Meijden, A.'
-
Let
op: bij verwijzingen
in de tekst
worden altijd eerst de voorvoegsels vermeld!
-
Publicaties
van dezelfde auteur worden gerangschikt op jaar van publicatie (van
oud naar recent).
-
Bij
meerdere publicaties van dezelfde auteur uit hetzelfde jaar wordt aan
het jaartal een kleine letter toegevoegd: de oudste publicatie krijgt
een a, de één na oudste een b, etc. Vervolgens worden
de publicaties geordend van oud naar recent (2000a, 2000b, 2000c).
-
Bij
publicaties met dezelfde eerste auteur gaan publicaties met één
auteur vooraf aan publicaties met meerdere auteurs.
-
Bij
publicaties met dezelfde eerste auteur en een verschillende tweede
auteur wordt geordend op naam van de tweede auteur.
-
Bij
publicaties van auteurs met dezelfde achternaam wordt geordend op de
voorletter(s).
-
Bij
publicaties zonder auteur bepaalt het eerste significante woord uit
de titel de plaats in de literatuurlijst.
-
Indien
een publicatie zes of meer auteurs heeft worden de eerste zes auteurs
genoemd. Daarna volgt de vermelding ‘et al.’.
Cursivering,
spatiëring, leestekens en hoofdletters
-
De
literatuurlijst krijgt in een Engelstalige tekst het kopje
‘References’, in een Nederlandstalige tekst ‘Literatuur’
of ‘Referenties’.
-
Titels
van boeken, en titels en volumenummers van tijdschriften worden
cursief weergegeven.
-
Titels
en ondertitels van boeken en artikelen worden bij Engelstalige
publicaties met een hoofdletter geschreven. Bij Nederlandstalige
publicaties begint alleen de titel met een hoofdletter; de ondertitel
krijgt een kleine letter.
-
Bij
titels van tijdschriften wordt het eerste woord en alle hoofdwoorden
(alle woorden behalve lidwoorden en voorzetsels) met hoofdletters
geschreven.
-
Na
iedere punt, komma, dubbele punt, punt-komma en &-teken volgt een
spatie, behalve wanneer het leesteken wordt gevolgd door een ander
leesteken.
-
Er
komen géén witregels tussen de beschrijvingen.
4. Voorbeelden
van beschrijvingen
Op
de volgende pagina’s vind je voorbeelden van bibliografische
beschrijvingen volgens de richtlijnen van de APA. Dit is geen
volledig overzicht; alleen veel voorkomende publicatietypen komen aan
de orde.
Voorbeeld |
Kernis, and |
Voorbeeld |
Psychology |
-
Als
eerste vermeld je de achterna(a)m(en) van de auteur(s), gevolgd
door de voorletters.
-
Vóór
de laatste auteur komt na de komma een &-teken.
-
Bij
meer dan zes auteurs wordt na de zesde auteur ‘et al.’
gebruikt als aanduiding voor de overige auteurs.
-
Het
jaar van publicatie komt daarna tussen ronde haken, gevolgd door een
punt.
-
Hierna
volgt de titel van het tijdschriftartikel en de ondertitel
(indien aanwezig), gescheiden door een dubbele punt. Titel en
ondertitel worden met een hoofdletter geschreven, zoals bij
voorbeeld 1.
Let op: bij Nederlandstalige artikelen begint de
ondertitel met een kleine letter!
-
De
naam van het tijdschrift zelf wordt cursief weergegeven, evenals het
volume-nummer. De afkorting ‘vol.’ niet
gebruiken. (Een volume is een ‘jaargang’ van een
tijdschrift of ander periodiek, met dien verstande dat deze niet
altijd samenvalt met een kalenderjaar. Een volume bestaat uit
meerdere afleveringen (issues).
-
Bij
een tijdschriftartikel wordt het afleveringsnummer alléén
genoteerd (niet cursief, tussen ronde haken) wanneer elke aflevering
met pagina 1 begint. Zie voorbeeld 2.
-
Bij
de titel van een tijdschrift beginnen het eerste woord en alle
hoofdwoorden (alle woorden behalve lidwoorden en voorzetsels) met
hoofdletters.
-
Als
laatste word(t)(en) de bladzijde(n) vermeld (zonder de afkorting
’blz.’, ‘p.’ of ‘pp.’).
Voorbeeld |
Cohen, |
Voorbeeld |
Tamse, |
-
Vermeld
de auteursna(a)m(en) van de auteur(s), gevolgd door de
voorletters. Vervolgens komt het jaar van uitgave tussen ronde
haken.
-
Dan
volgt de titel en (indien aanwezig) de ondertitel van het
boek, cursief gedrukt. Tussen titel en ondertitel komt een dubbele
punt. Bij Engelstalige boeken worden titel en ondertitel met een
hoofdletter geschreven (voorbeeld 3); bij Nederlandstalige boeken
alleen de titel (voorbeeld 4).
-
Daarna
volgt de plaats van uitgave en de uitgever, gescheiden
door een dubbele punt.
-
Heb
je te maken met een boek dat in tweede of latere druk verschenen is,
dan wordt dit direct na de titel vermeld, tussen ronde haken.
Association |
Bij
een Nederlandstalig boek mag worden gebruikt: (5e druk).
Voorbeeld Havelaar, Sullivan, |
Voorbeeld Nederland |
-
Na
het publicatiejaar komt een komma, gevolgd door de datum.
Let op het verschil
tussen het Engels en het Nederlands m.b.t. de aanduiding van de datum
(voorbeeld 7).
-
Wordt
de auteur niet vermeld, dan begint de beschrijving met de titel
(voorbeeld 8).
Voor
elektronische publicaties geldt dat zoveel mogelijk moet worden
verwezen naar specifieke documenten in plaats van naar home- en
menupagina’s. Zorg ervoor dat de URL’s die je vermeldt
correct zijn. Onderbreek de URL op het eind van een regel alleen na
een schuine streep of vóór een punt. Gebruik geen
liggende streepjes!
Bepaalde
elektronische informatie kun je beter niet in de literatuurlijst
opnemen, bijvoorbeeld e-mailberichten en berichten van bulletin
boards en elektronische discussiegroepen. Neem zulke informatie
alleen als persoonlijke
communicatie
op in de tekst. Ook als je naar een website als geheel verwijst, kun
je volstaan met de vermelding van het adres in de tekst.
Een
beschrijving van een internetbron moet altijd een datum van
raadpleging bevatten, behalve als het gaat om een elektronisch
tijdschriftartikel dat een exacte kopie is van de gedrukte versie.
► Zelfstandige
elektronische publicatie op het internet
Voorbeeld Suler, |
Voorbeeld
usersurveys/survey1997-10/ |
-
De
titel van het document wordt gecursiveerd. Zie voorbeeld 13.
-
Bij
documenten zonder auteur begint de beschrijving met de titel. Zie
voorbeeld 14.
-
Indien
het publicatiejaar niet bekend is, gebruik je de vermelding (n.d.),
zoals bij voorbeeld 14. Dit staat voor ‘no date’.
► Publicatie
op de website van een organisatie
Voorbeeld Chou, Columbia |
-
Als
een document gepubliceerd is op een complexe website (zals die van
een universiteit of een ministerie), vermeld dan ook de organisatie
en het departement of de afdeling.
-
Voor
de URL komt een dubbele punt.
Een
Nederlandstalige beschrijving van een elektronische bron
Kies
je ervoor de datum van raadpleging in het Nederlands te vermelden,
gebruik dan de formuleringen
‘Op … ontleend aan’ of ‘Opgehaald …
van’.
in |
Is
het publicatiejaar niet bekend, gebruik dan (z.j.): zonder jaar.
Wil
je weten hoe je een beschrijving moet maken van een publicatie die in
dit document niet wordt behandeld (zoals een rapport, een
proefschrift of een congresverslag), raadpleeg dan de Publication
Manual van de American Psychological Association (2001).
In de bibliotheek staat een uitleenbaar exemplaar van dit handboek
(SOC C10 42301a), en een niet-uitleenbaar exemplaar met vindplaats
SOC C10 naslag 42301.
Op
http://www.psychwww.com/resource/apacrib.htm
vind je verschillende links naar websites over de APA-stijl. Voor
meer informatie over het beschrijven van elektronische publicaties:
http://www.apastyle.org/elecref.html.
De
APA Formatting and Style Guide van Purdue University geeft informatie
over de opmaak van een paper/essay volgens de APA-regels, en vele
voorbeelden van bibliografische beschrijvingen:
http://owl.english.purdue.edu/owl/resource/560/01/.
Kijk
ook eens op http://www.wisc.edu/writing/Handbook/DocAPA.html.
Op deze site staat een PDF-bestand met voorbeelden van beschrijvingen
van 26 verschillende publicatietypen.
Als
je een tekst van een ander letterlijk citeert of in eigen woorden
weergeeft is een verwijzing naar de bron verplicht. In
dit document zijn de richtlijnen voor een goede bronvermelding
uiteengezet. Houd je aan deze richtlijnen.
Het
overnemen van teksten, gegevens en ideeën van een ander zonder
een adequate literatuurverwijzing heet plagiaat en wordt beschouwd
als fraude. Bij constatering van plagiaat kan dat leiden tot een
onvoldoende beoordeling van je werkstuk.
Literatuur
Habraken,
A. (2007) APA-richtlijnen voor literatuurverwijzingen.
Ontleend aan website van Universititeit Tilburg, bibliotheek:
http://www.tilburguniversity.nl/
services/library/internetlinks/socialsciences/apa.html op 25
september 2007
